روانشناسی بازار سرمایه

برای کسب موفقیت در بازار سرمایه نیازمند آشنایی با اصول و قواعد مشخصی هستیم که اطلاع از آنها می تواند مسیر هموارتری را پیش روی ما گذارد، از جمله‌ آن ‌ها می ‌توان به آشنایی با مفاهیم و اصول معامله‌ گری اشاره کرد. یکی از مهم‌ ترین این مفاهیم که وجه تمایز معامله ‌گران حرفه‌ ای و مبتدی می باشد، روانشناسی بازار سرمایه است.

مقصود از عنوان روانشناسی بازار سرمایه، توجه به احساسات غالب بر سرمایه ‌گذاران و فعالان بازار در یک بازه زمانی خاص است. مجموعه رفتارها و احساساتی که ناشی از هیجان، ترس، طمع، امیدواری و انتظارت افراد هستند نیز می توانند نقش موثری در شکل گیری رفتار کلی بازار داشته باشند. در واقع این عامل تحت عنوان یک اصل کلی و بعضا مکمل برای سایر انواع تحلیل ها در بازارهای مالی می باشد.  

ممکن است چنین برداشت شود که موضوع روانشناسی بازار سرمایه به بررسی رفتار تمام سرمایه ‌گذاران فعال در بازار سهام می ‌پردازد، در واقع این یک تصور غلط است و در اصل این عامل، رفتار کلی بازار را بر اساس فاکتورهای شناختی و احساسی مورد بررسی قرار می ‌دهد.

نکته مهمی که باید در این زمینه مد نظر قرار داد این که با کسب آموزش های لازم و افزایش شناخت و آگاهی از ماهیت بازار و روند فعالیت های انجام شده و موفق، می ‌توان روند کنترل احساسات را بهبود بخشید و جو کلی بازار را بهینه تر ساخت. در ادامه به طور مفصل در این زمینه صحبت خواهیم نمود.

اهمیت درک روانشناسی بازار سرمایه

روانشناسی بازار، از جمله عوامل مهم و موثر بر شکل ‌گیری روندهای بازار است و ممکن است که اثرگذاری آن هم ‌سو با عوامل بنیادی باشد و یا به صورت عکس نیز عمل کند. به عنوان مثال، شرایطی را در نظر بگیرید که جوی منفی ایجاد شده و فعالان بازار سرمایه نسبت به آینده اقتصاد نگاه مثبتی ندارند، طبیعتا در صورت وقوع چنین شرایطی، افراد از خرید سهام در بازار خودداری نموده و همچنین در صدد فروش سهامی که در اختیار دارند نیز بر می آیند. در این شرایط خاص، کاهش قیمت سهام شرکت ‌ها نه به ‌خاطر عملکرد ضعیف آن‌ ها، بلکه به‌ خاطر جو کلی حاکم بر بازار رخ می دهد. یعنی زمانی که عموم افراد از نگاهی منفی نسبت به آینده برخوردارند، سهام شرکت‌ های قوی و ضعیف همزمان باهم و بدون توجه به وضعیت عملکرد شرکت با کاهش قیمت روبرو می ‌شوند.

حال که با مفهوم روانشناسی بازار سرمایه آشنا شدیم، می خواهیم به این موضوع بپردازیم که آگاهی نسبت به این موضوع برای شما  که قصد سرمایه گذاری و فعالیت در بازار را دارید چه فوایدی به همراه دارد و چگونه می توان از آن در جهتی بهینه و اثربخش استفاده نمود.

توجه داشته باشید که روانشناسی بازار، به بررسی رفتار کلی این بازار می ‌پردازد و در این خصوص اگرچه شما به عنوان یک جز از این بازار تاثیری در جهت دهی حرکت معاملات ندارید اما اگر احساساتی را که پیش ‌تر به آن ‌ها اشاره کردیم را به درستی در خود شناسایی نموده و بدان آگاه باشید و در صدد مدیریت بهینه آن باشید، می توانید در انجام معاملات خود، به موفقیت دلخواه دست یابید.

چنانچه تمام فعالان بازار بتوانند با دریافت آموزش سرمایه ‌گذاری در بازار و آگاهی کافی با این مسئله آشنا شوند، فعالیت های خود را بر مدار درک و منطق بیشتری پیش می برند و در این‌ صورت، دیگر شاهد رفتارهای احساسی و غیر منطقی در بازار نخواهیم بود.

بنابراین می ‌توان چنین نتیجه گرفت که آشنایی با موضوعاتی در زمینه روانشناسی و درک و شناخت رفتارهای ناشی از احساس و کنترل آن، می تواند برای تمام افرادی که در بازار های مالی و سرمایه گذاری فعالیت می کنند، مفید و موثر واقع شود.

عوامل موثر بر روانشناسی بازار سرمایه

حال که به اهمیت روانشناسی بازار سرمایه پی بردیم، لازم است با عواملی که کمک می‌ کنند افراد فعال در بازار از سرمایه‌ گذاری احساسی خودداری کنند و در نتیجه، رفتار کلی بازار شکل صحیح تر و منطقی ‌تری به خود گیرد، آشنا شوید. دریافت آموزش های لازم در حوزه سرمایه‌ گذاری، مسئولیت ‌پذیری در معاملات‌، تدوین استراتژی معاملاتی و پایبندی به آن، کنترل احساسات سرمایه‌گذاران از جمله مهم‌ ترین موارد می باشند.

آموزش سرمایه‌ گذاری در بورس می ‌تواند عاملی موثر در جهت رفع خطاها و اشتباهات ناشی از احساسات باشد و از خطاهای شناختی دیگر جلوگیری نماید. در واقع، افزایش دانش سرمایه ‌گذاری در همه حال می ‌تواند به منزله مهمترین و ضروری ترین موانع تصمیم‌گیری های ناشی از خطا و اشتباه، به حساب آید.

در مورد مسئولیت پذیری در معاملات، بهترین کار این است که در صورت ارتکاب اشتباه در معاملات، به جای توجیه آن به سرعت در پی بررسی اشتباه خود برآمده و با شناسایی و بررسی علل وقوع آن، سعی کنید در صدد رفع آن بر آمده و از تکرار اشتباهات مشابه جلوگیری نمایید.

برای فعالیت بهینه نیاز به تدوین استراتژی معاملاتی دارید، زیرا یکی از مهم‌ ترین عواملی است که روی موفقیت شما در بازار سرمایه تاثیر می ‌گذارد. در نظر داشته باشید که  تدوین یک سری استراتژی و قوانین معاملاتی درست و کاربردی و پایبندی به آنها، دقیقا همان عاملی است که منجر به موفقیت معامله‌ گران می شود.

با انجام هر معامله ای  ممکن است به آنچه که مورد نظر است نرسیده و حتی گاهی با شکست نیز مواجه شوید، بنابراین باید عکس ‌العمل صحیحی در برابر شکست از خود بروز دهید. یعنی شما باید بررسی کنید که آیا کاملا به استراتژی معاملاتی خود پایبند بوده ‌اید و طبق برنامه تعیین شده پیش رفته اید، در این صورت نیاز دارید که برنامه خود را بازبینی و قوانین‌ تعیین شده را نیز اصلاح نمایید. اما اگر این شکست در نتیجه عدم پایبندی به قوانین خودتان رخ داده، بهتر است با بررسی دلایلی که منجر به این تخطی از قوانین شده اند، هر چه سریعتر نسبت به رفع آن ‌ها اقدام کنید.