بازارگردانی در بورس چیست؟

از ویژگی ‌های مهم بورس می توان به موضوع نقد شوندگی بالای آن اشاره کرد که در مقایسه با سایر  بازارهای سرمایه ‌گذاری دارای امتیاز بیشتری است. دلیل آن هم بستگی به گردش مالی بالای این بازار دارد که باعث کاهش ریسک نقدشوندگی بورس می شود. در واقع هر یک از سرمایه ‌گذاران این امکان را در اختیار دارند که با خاطری آسوده،‌ اقدام به خرید سهام نموده و هر زمان به سرمایه خود نیاز داشته باشند، به ‌راحتی و با فروش سهام، دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کنند. این در حالی است که در سایر بازارها بسته به شرایط موجود، نقدشوندگی ممکن است با مشکل مواجه شود.

بازارگردانی که برگرفته از فعالیت بازارگردان ‌ها در بورس است، کمک بسزایی به افزایش عمق بازار سرمایه نموده و مانع از کاهش و افزایش ناگهانی و هیجانی قیمت سهام شرکت ‌ها می ‌شود.

در نظر داشته باشید که فعالیت بهینه بازارگردان ها می تواند در افزایش نقدشوندگی بازار، نقش زیادی داشته باشد و همچنین روند اعتمادسازی سرمایه گذاران را نسبت به بازار، بهبود بخشد. بنابراین می توان انتظار داشت با بازارگردانی اصولی و مشاوره سرمایه گذاری درست، در آینده نزدیک شاهد افزایش سرمایه گذاری در بورس باشیم. در ادامه مقاله، به طور مفصل در مورد بازارگردانی در بورس صحبت خواهیم نمود.

هدف از بازارگردانی

فعالیت بازارگردان ‌ها در بورس باعث جلوگیری از کاهش و افزایش هیجانی قیمت سهام شرکت‌ ها می ‌شود. به این معنا که با فعالیت آنها در بورس علاوه بر افزایش نقدشوندگی بازار، اعتماد به این بازار نزد سرمایه‌ گذاران خرد نیز افزایش می یابد و به آن ‌ها کمک می ‌کند تا با اطمینان بیشتری وارد بازار شده و اقدام به سرمایه ‌گذاری نمایند.

یکی از وظایف مهم بازارگردان ها در بازار این است که در هنگام افزایش قیمت سهم، اقدام به فروش سهام نموده و از رشد هیجانی آن جلوگیری کنند و همچنین در زمان هایی که بازار دچار افت و ریزش است نیز اقدام به خرید سهام نمایند تا از افت شدید ارزش سهام جلوگیری نمایند. بازارگردان‌ ها باید از  پشتوانه قوی مالی برخوردار باشند تا بتوانند عرضه و تقاضای حاکم بر بازار را کنترل و مدیریت نمایند.

بازارگردان ها با در اختیار داشتن مدیریت تعداد مشخصی از سهام و منابع مالی و اعتباری، در صورت نیاز اقدام به خرید و فروش سهام شرکت می ‌کنند. با توجه به اینکه درظاهر هدف بازارگردانان کسب سود از معاملات نیست، ولی در بعضی شرایط ممکن است خرید سهام با قیمت کم و فروش  سهام با قیمت بالاتری صورت گیرد که منجر به کسب سود حاصل از نوسان قیمت برای آنان گردد.

به ‌طور کلی، وظایف اصلی بازارگردان ‌ها شامل مواردی مانند، جلوگیری از نوسان شدید قیمت‌ ها با محدود کردن دامنه نوسان، افزایش نقدشوندگی سهام شرکت‌ ها، کنترل عرضه و تقاضا در سهم و حفظ نقدینگی کلی موجود در بازار می باشد و در واقع، نقش مهمی در معاملات یک سهم دارند و نقدشوندگی هر سهم تا حد زیادی به عملکرد آن بازارگردانان مربوط می ‌شود.

نحوه عملکرد بازارگردان

به این دلیل که وظایف بازارگردان‌ ها کنترل و مدیریت بر خرید و فروش سهام شرکت ‌ها است، معمولا با ریسک بالایی مواجه هستند. هر یک از این شرکت‌ ها در شرایطی به سود دست می یابند که سهام خریداری‌ شده خود را در قیمت های بالاتری به فروش رسانند و از اختلاف قیمت بین خرید و فروش آن سهم سود کسب کنند. از سوی دیگر در زمانی که بازار سهام با افت مواجه می ‌شود، بازارگردان باید روزانه تعداد مشخصی سهم خریداری کند. در صورتی‌ که همچنان فشار عرضه بالا باشد، با افت قیمت‌ ها در بازار، بازارگردان نیز  دچار خسارت می‌ شود. از سوی دیگر در زمان  تشکیل صف خرید، بازارگردان مجبور است سهم خریداری ‌شده را در قیمت معاملاتی روز به مشتریان بفروشد که در این صورت نیز با ضرر مواجه می شود. با توجه به وظایفی که بر عهده دارد و فعالیت ها و خدماتی که ارائه می دهد، میزان مشخصی کارمزد دریافت می ‌کنند تا زیان‌ احتمالی ناشی از معاملات را تعدیل نمایند.

راهکارهای لازم در جهت افزایش نقدشوندگی بورس

نقدشوندگی بورس ممکن است در موقعیت هایی نیز دچار مشکل شده و کاهش یابد. چنانچه یک سهم دارای شرایط مطلوب باشد، قطعا میزان تقاضا برای خرید آن افزایش می ‌یابد و با افزایش تقاضا نیز درخواست فروش سهام، کاهش خواهد یافت و در این صورت منجر به تشکیل صف خرید می شود. همچنین گاهی به دلیل عدم استقبال از یک سهم، خریداران تمایلی به خرید سهام نخواهند داشت و با افزایش میزان درخواست‌ های فروش، سهم مورد نظر دچار صف فروش می‌ شود. در نتیجه با تشکیل صف خرید یا صف فروش، شاهد کاهش حجم معاملات و در نتیجه نقدشوندگی بازار خواهیم بود.

به همین دلیل و برای کاهش و یا حذف مشکلاتی از قبیل تشکیل مداوم صف ‌های خرید و فروش شرکت ‌ها در بازار سرمایه، نهادی به نام بازارگردان و صندوق‌ های بازارگردانی ایجاد شدند تا با فعالیت مداوم خود در بازار، روزانه تعداد مشخصی از سهام یک شرکت را معامله کنند و آن را به درستی کنترل کنند تا شاهد وجود صعود و نزول های هیجانی نباشیم. نقش اصلی بازارگردان، جلوگیری از ایجاد هرگونه هیجان در معاملات است.

به عبارت دیگر، در زمانی که بازار بورس درگیر صف ‌های خرید است، بازارگردان در نقش فروشنده ظاهر می ‌شود و با فروش سهام، نقدشوندگی آن را افزایش می‌ دهد و در مواقعی که بورس به دلیل اخبار و حواشی نامناسب درگیر صف ‌های فروش می ‌شود، با خرید سهام شرکت به‌ صورت روزانه و با افزایش نقدشوندگی سهم، هیجان منفی ایجاد شده را از بین برده و به تعادل باز می گرداند.

در پایان باید اشاره نماییم که، بازارگردان یک نهاد یا شرکت است که با کسب مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی، عرضه و تقاضای متوازن اوراق بهادار و تعدیل  نوسان قیمت، اقدام به خرید و فروش سهام می کند تا بتواند میزان عرضه و تقاضای بازار را کنترل نماید.