نسبت‌های مالی در بازار بورس

نسبت‌های مالی، شاخص‌هایی هستند که برای ارزیابی وضعیت مالی یک شرکت استفاده می‌شوند. این نسبت‌ها با مقایسه دو یا چند متغیر مالی، اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد مالی شرکت، وضعیت مالی آن و توانایی آن در بازپرداخت بدهی‌ها ارائه می‌دهند.

نسبت‌های مالی به چند دسته کلی تقسیم می شوند که در این مقاله به سه دسته آنها یعنی نسبتهای سود آوری و نسبتهای نقدینگی و نسبت‌های بدهی می پردازیم.

• نسبت‌های سودآوری: این نسبت‌ها برای ارزیابی سودآوری شرکت استفاده می‌شوند.
• نسبت‌های نقدینگی: این نسبت‌ها برای ارزیابی توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های  خود مورد استفاده واقع می شوند
• نسبت‌های بدهی(اهرمی) : نشان‌دهنده میزان بدهی یک شرکت نسبت به دارایی‌های آن هستند

  نسبت‌های سودآوری

نسبت‌های سودآوری نشان می‌دهند که یک شرکت چقدر سود(زیان)آور است. این نسبت‌ها با تقسیم سود خالص شرکت بر متغیرهای مالی دیگر، محاسبه می‌شوند.

• سود خالص به فروش (ROS): این نسبت نشان می‌دهد که از هر یک واحد پولی فروش، چه مقدار سود خالص ایجاد شده است.
• بازدهی دارایی‌ها (ROA): این نسبت نشان می‌دهد که از هر یک واحد پولی دارایی، چه مقدار سود خالص ایجاد شده است.
• بازدهی سرمایه (ROE): این نسبت نشان می‌دهد که از هر یک واحد پولی سرمایه سهامداران، چه مقدار سود خالص ایجاد شده است.

در اینجا چند نمونه از نحوه استفاده از نسبت‌های سودآوری  آورده شده است:

* یک سرمایه‌گذار ممکن است از نسبت سود خالص به فروش (ROS) برای ارزیابی سودآوری شرکت استفاده کند. اگر نسبت ROS شرکت در حال کاهش است، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در عملکرد شرکت باشد.

* یک سرمایه‌گذار ممکن است از نسبت سود خالص به حقوق صاحبان سهام (ROE) برای ارزیابی بازده سرمایه‌گذاری خود استفاده کند. اگر نسبت ROE شرکت بالا باشد، این می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد مالی خوب شرکت باشد.

نسبت‌های نقدینگی

نسبت‌های نقدینگی نشان می‌دهند که یک شرکت چقدر می‌تواند بدهی‌های   خود را پرداخت کند. این نسبت‌ها با تقسیم دو یا چند متغیر مالی مربوط به دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری شرکت، محاسبه می‌شوند.

• نسبت جاری (CR): این نسبت نشان می‌دهد که آیا شرکت دارای دارایی‌های جاری کافی برای پرداخت بدهی‌های جاری خود است یا خیر.
• نسبت سریع (QR): این نسبت نسبت جاری را بدون در نظر گرفتن موجودی نقدی محاسبه می‌کند.
• نسبت پوشش بدهی‌های جاری (TD): این نسبت نشان می‌دهد که آیا شرکت می‌تواند بدهی‌های جاری خود را با جریان نقدی عملیاتی خود پوشش دهد یا خیر.

نسبت‌های مالی می‌توانند برای تحلیلگران مالی، سرمایه‌گذاران و سایر افراد علاقه‌مند به وضعیت مالی یک شرکت مفید باشند. این نسبت‌ها می‌توانند به درک بهتر عملکرد شرکت و توانایی آن در پرداخت بدهی‌ها کمک کنند.

تفسیر نسبت‌های نقدینگی

نسبت‌های نقدینگی بالاتر نشان‌دهنده وضعیت نقدینگی بهتری برای شرکت هستند. به عنوان مثال، یک نسبت جاری بالاتر از 1.5 نشان می‌دهد که شرکت دارای دارایی‌های جاری کافی برای پرداخت   بدهی‌های جاری خود است. این یک وضعیت نقدینگی نسبتاً قوی را نشان می‌دهد.

با این حال، نسبت‌های نقدینگی بیش از حد بالا نیز می‌توانند نشان‌دهنده مشکلاتی باشند. به عنوان مثال، یک نسبت جاری بسیار بالا ممکن است نشان دهد که شرکت دارای دارایی‌های جاری غیرضروری زیادی است که می‌تواند در جای دیگری سرمایه‌گذاری شود.

تفاوت نسبت جاری و نسبت آنی

تفاوت اصلی بین نسبت جاری و نسبت آنی، این است که نسبت جاری موجودی نقدی را در نظر می‌گیرد، اما نسبت آنی آن را در نظر نمی‌گیرد. موجودی نقدی، یکی از سریع‌ترین و نقدترین دارایی‌های جاری است. بنابراین، در نظر گرفتن موجودی نقدی در نسبت جاری، معمولاً نشان‌دهنده وضعیت نقدینگی بهتری برای شرکت است.

با این حال، در برخی موارد، ممکن است نسبت آنی نسبت جاری را دقیق‌تر نشان دهد. به عنوان مثال، اگر شرکتی دارای موجودی نقدی زیادی باشد که عمدتاً به صورت سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت است، نسبت جاری آن ممکن است وضعیت نقدینگی بهتری از آنچه واقعاً وجود دارد نشان دهد. در این حالت، نسبت آنی ممکن است تصویر دقیق‌تری از وضعیت نقدینگی شرکت ارائه دهد.

**فرمول نسبت جاری:

نسبت جاری = دارایی‌های جاری / بدهی‌های جاری

**فرمول نسبت آنی:

نسبت آنی = (دارایی‌های جاری - موجودی نقدی) / بدهی‌های جاری

  مثالی دیگر، اگر یک شرکت دارایی‌های جاری معادل 100 میلیون تومان و بدهی‌های جاری معادل 50 میلیون تومان داشته باشد، نسبت جاری آن برابر 2 خواهد بود. این بدان معناست که شرکت دارای دارایی‌های جاری کافی برای پرداخت دو برابر بدهی‌های جاری خود است.

  مثال، اگر شرکتی دارایی‌های جاری معادل 100 میلیون تومان، موجودی نقدی معادل 50 میلیون تومان و بدهی‌های جاری معادل 50 میلیون تومان داشته باشد، نسبت آنی آن برابر 0.5 خواهد بود. این بدان معناست که شرکت تنها دارای دارایی‌های جاری کافی برای پرداخت نصف بدهی‌های جاری خود بدون در نظر گرفتن موجودی نقدی است.

نسبت‌های بدهی(اهرمی)  :

نسبت‌های بدهی در بازار بورس (سرمایه)، نشان‌دهنده میزان بدهی یک شرکت نسبت به دارایی‌های آن هستند. این نسبت‌ها با مقایسه دو یا چند متغیر مالی مربوط به بدهی‌ها و دارایی‌های شرکت، محاسبه می‌شوند.

انواع نسبت‌های بدهی

* نسبت بدهی به دارایی‌ها (D/A): این نسبت نشان می‌دهد که چه مقدار از دارایی‌های شرکت به بدهی‌ها اختصاص داده شده است.

* نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E): این نسبت نشان می‌دهد که چه مقدار از دارایی‌های شرکت توسط بدهی‌ها تامین شده است.

* نسبت بدهی جاری به دارایی‌های جاری (CL/CA): این نسبت نشان می‌دهد که چه مقدار از دارایی‌های جاری شرکت به بدهی‌های جاری اختصاص داده شده است.

تفسیر نسبت‌های بدهی

نسبت‌های بدهی بالاتر نشان‌دهنده ریسک مالی بالاتر برای شرکت هستند. به عنوان مثال، یک نسبت بدهی به دارایی‌ها بالاتر از 50 درصد نشان می‌دهد که شرکت بیش از نیمی از دارایی‌های خود را به بدهی‌ها اختصاص داده است. این یک وضعیت بدهی نسبتاً بالا را نشان می‌دهد که می‌تواند ریسک ورشکستگی را افزایش دهد.

با این حال، نسبت‌های بدهی بیش از حد پایین نیز می‌توانند نشان‌دهنده مشکلاتی باشند. به عنوان مثال، یک نسبت بدهی به دارایی‌های بسیار پایین ممکن است نشان دهد که شرکت از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه اجتناب می‌کند.

در اینجا چند نمونه از نحوه استفاده از نسبت‌های بدهی برای ارزیابی یک شرکت آورده شده است:

* اگر یک شرکت نسبت بدهی به دارایی‌های بالای 50 درصد داشته باشد، ممکن است ریسک ورشکستگی آن افزایش یابد.

* اگر یک شرکت نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بالای 2 برابر داشته باشد، ممکن است برای پرداخت سود سهام خود با مشکل مواجه شود.

* اگر یک شرکت نسبت بدهی جاری به دارایی‌های جاری کمتر از 1 داشته باشد، ممکن است نتواند بدهی‌های جاری خود را در زمان مقرر پرداخت کند.

نحوه استفاده از نسبت‌های مالی

برای استفاده صحیح از نسبت‌های مالی، باید نکات زیر را در نظر بگیرید:

• نسبت‌های مالی را در طول زمان مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تغییرات در وضعیت مالی شرکت را مشاهده کنید.
• نسبت‌های مالی را با نسبت‌های شرکت‌های مشابه مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا عملکرد شرکت را در یک زمینه قرار دهید.
• نسبت‌های مالی را با یکدیگر مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف شرکت را شناسایی کنید.

با استفاده صحیح از نسبت‌های مالی، می‌توانید اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت مالی یک شرکت کسب کنید.

دلایل استفاده از نسبت‌های مالی عبارتند از:

* برای ارزیابی عملکرد مالی یک شرکت: نسبت‌های مالی می‌توانند به تحلیلگران مالی، سرمایه‌گذاران و سایر افراد علاقه‌مند به وضعیت مالی یک شرکت کمک کنند تا عملکرد مالی آن را در طول زمان و با سایر شرکت‌ها مقایسه کنند.

* برای ارزیابی وضعیت مالی یک شرکت: نسبت‌های مالی می‌توانند به شناسایی نقاط قوت و ضعف مالی یک شرکت کمک کنند. این اطلاعات می‌تواند برای تصمیم‌گیری‌های تجاری، مانند سرمایه‌گذاری یا وام‌دهی، مفید باشد.

* برای ارزیابی توانایی یک شرکت در بازپرداخت بدهی‌ها: نسبت‌های مالی می‌توانند به ارزیابی ریسک مالی یک شرکت کمک کنند. نسبت‌های نقدینگی، به ویژه، می‌توانند نشان دهند که آیا شرکت دارای دارایی‌های کافی برای پرداخت بدهی‌های خود است یا خیر.

* یک سرمایه‌گذار ممکن است از نسبت‌های سودآوری برای ارزیابی عملکرد مالی یک شرکت استفاده کند. اگر نسبت‌های سودآوری شرکت در حال کاهش هستند، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در عملکرد شرکت باشد.

• * یک سرمایه‌گذار ممکن است از نسبت‌های نقدینگی برای مقایسه عملکرد شرکت با سایر شرکت‌های مشابه استفاده کند. اگر نسبت‌های نقدینگی شرکت کمتر از نسبت‌های نقدینگی شرکت‌های مشابه باشد، این می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در وضعیت مالی شرکت باشد.

در نهایت، سرمایه‌گذاران باید از نسبت‌های مالی به عنوان ابزاری برای کمک به تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند. نسبت‌های مالی می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت مالی یک شرکت ارائه دهند، اما نباید تنها عاملی باشند که در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پی نوشت :

**ترازنامه**، یکی از صورت‌های مالی اصلی است که وضعیت مالی یک شرکت را در یک زمان خاص نشان می‌دهد. ترازنامه دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را فهرست می‌کند.

**صورت سود و زیان**، یکی از صورت‌های مالی اصلی است که عملکرد مالی یک شرکت را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. صورت سود و زیان درآمدها، هزینه‌ها، سود خالص و سایر اطلاعات مربوط به عملکرد مالی شرکت را فهرست می‌کند.

**نسبت‌های مالی و صورتهای مالی

• نسبت‌های مالی معمولاً با استفاده از اطلاعات موجود در ترازنامه محاسبه می‌شوند. به عنوان مثال، نسبت جاری (CR) با تقسیم دارایی‌های جاری بر بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود.

• نسبت‌های مالی معمولاً با استفاده از اطلاعات موجود در صورت سود و زیان محاسبه می‌شوند. به عنوان مثال، نسبت سود خالص به فروش (ROS) با تقسیم سود خالص بر فروش محاسبه می‌شود.

در اینجا چند نمونه دیگر از نسبت‌های مالی که با استفاده از اطلاعات موجود در صورت سود و زیان محاسبه می‌شوند آورده شده است:

* نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش (COGS/S): این نسبت نشان می‌دهد که چه مقدار از فروش شرکت صرف هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

* نسبت بهره به فروش (Interest/S): این نسبت نشان می‌دهد که چه مقدار از فروش شرکت صرف پرداخت بهره می‌شود.

* نسبت سود خالص به حقوق صاحبان سهام (ROE): این نسبت نشان می‌دهد که از هر یک دلار سرمایه سهامداران، چه مقدار سود خالص ایجاد شده است.

جمع‌بندی

در نهایت، سرمایه‌گذاران و سایر افراد علاقه‌مند به عملکرد مالی یک شرکت باید از نسبت‌های مالی مستخرج از  صورت سود و زیان ، همچنین در ترازنامه  به عنوان ابزاری برای کمک به تصمیم‌گیری‌های خود استفاده کنند.

نسبت‌های مالی  می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد مالی یک شرکت ارائه دهند، اما نباید تنها عاملی باشند که در تصمیم‌گیری‌های مورد استفاده قرار می‌گیرند.

توجه داشته باشید که نسبت‌های مالی تنها یک بخش از تحلیل بنیادی هستند. سرمایه‌گذاران باید از سایر عوامل بنیادی، مانند عملکرد مالی، چشم‌انداز صنعت و مدیریت، نیز برای ارزیابی یک شرکت استفاده کنند

بررسی نسبت جاری

نسبت جاری (Current Ratio) یکی از نسبت‌های مالی است که توانایی یک شرکت در بازپرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود را اندازه‌گیری می‌کند. این نسبت از تقسیم دارایی‌های جاری بر بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود.

دارایی‌های جاری شامل دارایی‌هایی هستند که انتظار می‌رود در عرض یک سال تبدیل به پول نقد شوند. این دارایی‌ها شامل وجه نقد، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا و سایر دارایی‌های جاری می‌شوند.

بدهی‌های جاری شامل تعهداتی هستند که باید ظرف یک سال تسویه شوند. این بدهی‌ها شامل بدهی‌های تجاری، اسناد پرداختنی، مالیات بر درآمد و سایر بدهی‌های جاری می‌شوند.

محاسبه نسبت جاری

نسبت جاری به صورت زیر محاسبه می‌شود:

نسبت جاری = دارایی‌های جاری / بدهی‌های جاری

تفسیر نسبت جاری

نسبت جاری بالاتر از یک نشان‌دهنده آن است که شرکت دارای دارایی‌های جاری کافی برای بازپرداخت تعهدات جاری خود است. نسبت جاری پایین‌تر از یک نشان‌دهنده آن است که شرکت ممکن است در بازپرداخت تعهدات جاری خود دچار مشکل شود.به طور کلی، نسبت جاری بالاتر از 1 و بین1 تا  2  برای یک شرکت سالم و پایدار در نظر گرفته می‌شود. نسبت جاری بالاتر از 2 نشان‌دهنده آن است که شرکت دارای مقدار زیادی دارایی جاری نسبت به بدهی‌های جاری خود است. این امر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که شرکت دارای نقدینگی بیش از حد است و می تواند به دلیل ریسک ناپذیری و یا بی اطلاعی از امر سرمایه گذاری باشد.نسبت جاری پایین‌تر از 1 نشان‌دهنده آن است که شرکت دارای مقدار کمی دارایی جاری نسبت به بدهی‌های جاری خود است. این امر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که شرکت ممکن است در بازپرداخت تعهدات جاری خود دچار مشکل شود.

عوامل موثر بر نسبت جاری

نسبت جاری تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد، از جمله:

    چرخه عملیات شرکت: شرکت‌هایی با چرخه عملیات طولانی‌تر، به طور کلی دارایی‌های جاری بیشتری نسبت به بدهی‌های جاری دارند.

    سیاست‌های مالی شرکت: شرکت‌هایی که سیاست‌های مالی محافظه‌کارانه‌تری دارند، به طور کلی دارایی‌های جاری بیشتری نسبت به بدهی‌های جاری دارند.

    شرایط اقتصادی: شرایط اقتصادی نامطلوب می‌تواند منجر به کاهش نسبت جاری شود.

توصیه‌ها برای استفاده از نسبت جاری

نسبت جاری یک ابزار مفید برای ارزیابی وضعیت مالی شرکت است، اما باید همراه با سایر نسبت‌های مالی برای ارزیابی دقیق وضعیت مالی شرکت استفاده شود.

کاربردهای نسبت جاری در تحلیل بنیادی عبارتند از:

    ارزیابی توانایی شرکت در بازپرداخت تعهدات جاری: نسبت جاری بالاتر از 1 نشان‌دهنده آن است که شرکت دارای دارایی‌های جاری کافی برای بازپرداخت تعهدات جاری خود است. این امر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که شرکت از نظر مالی سالم و پایدار است.

    شناسایی شرکت‌های با ریسک مالی بالا: نسبت جاری پایین‌تر از 1 نشان‌دهنده آن است که شرکت ممکن است در بازپرداخت تعهدات جاری خود دچار مشکل شود. این امر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که شرکت از نظر مالی ناپایدار است و ممکن است در معرض ریسک ورشکستگی قرار داشته باشد.

    مقایسه وضعیت مالی شرکت با سایر شرکت‌ها: نسبت جاری شرکت را می‌توان با نسبت جاری شرکت‌های مشابه در صنعت خود مقایسه کرد. این کار به شما کمک می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را در یک زمینه مناسب ارزیابی کنید.

توصیه‌های تکمیلی برای استفاده از نسبت جاری

علاوه بر نکات ذکر شده در مقاله، در اینجا چند توصیه تکمیلی برای استفاده از نسبت جاری آورده شده است:

    نسبت جاری را برای دوره‌های زمانی مختلف مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا روند تغییرات نسبت جاری را در طول زمان مشاهده کنید.

    نسبت جاری شرکت را با نسبت جاری شرکت‌های مشابه در صنعت خود مقایسه کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا نسبت جاری شرکت را در یک زمینه مناسب ارزیابی کنید.

    نسبت جاری را با سایر نسبت‌های مالی شرکت ترکیب کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تصویر کامل‌تری از وضعیت مالی شرکت به دست آورید.