با نظریه امواج الیوت آشنا شوید

نظریه امواج الیوت یکی از مهم‌ترین روش‌های تحلیل بازار است. با استفاده از این نظریه می‌توان به بررسی پشت‌پرده حرکات بازار پرداخت و رفتار قیمت را تجزیه و تحلیل کرد. مبنای این روش آن است که بازار، با همان الگوهایی که در یک بازه زمانی طولانی‌تر (درجه بالاتر) رفتار می‌کند، در بازه‌های زمانی کوچکتر (درجه پایین‌تر) نیز رفتار می‌کند. این الگوها سرنخ‌هایی درباره اتفاقات آینده بازار به معامله‌گران می‌دهند. طبق این تئوری، مهم نیست چه بازه زمانی را تجزیه و تحلیل می‌کنید؛ حرکات بازار از الگوهای مشابهی پیروی می‌کنند. نظریه امواج الیوت در دهه 1930 توسط رالف الیوت مطرح شد و در دهه 1970 توسط روبرت پرستر محبوبیت پیدا کرد. بر اساس نظریه امواج الیوت رفتار افراد، الگوها و روندهایی که در بازار می‌بینیم را شکل می‌دهد. مبنای شکل‌گیری این الگوها، روانشناسی جمعی افرادی است که در بازار مشارکت دارند. این الگوها نه تنها در بازار، که در هر زمینه‌ای که بحث تصمیم‌گیری انسان مطرح است، ظاهر می‌شوند. به عنوان مثال ممکن است قیمت مسکن، روند مد و یا تعداد افرادی که تصمیم می‌گیرند هر روز از مترو استفاده کنند، از این نظریه تبعیت ‌کند.

امواج

الیوت معتقد بود روند کلی قیمت‌ها در بازار سرمایه، ناشی از خصوصیات روانشناختی اغلب سرمایه‌گذاران است. او متوجه شد که نوسانات مربوط به ویژگی‌های روانشناسی بخش عمده سرمایه‌گذاران، به همان شکل در بازار سرمایه و به صورت موج ظاهر می‌شود. نظریه امواج الیوت تا حدودی به نظریه داو شباهت دارد. در هر دو نظریه قیمت سهام به شکل موجی حرکت می‌کند. با این حال الیوت توانست ماهیت فراکتالی بازارها را نیز تشخیص دهد و جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. او توانست از این الگوهای تکراری به عنوان شاخص‌های پیش‌بینی‌کننده بازار استفاده کند.

پیش‌بینی بازار بر اساس الگوهای موجی

الیوت بر اساس ویژگی‌های قابل‌اعتماد و اثبات شده الگوهای موجی، پیش‌بینی‌های دقیقی را در بازار بورس انجام داده است. در نظریه امواج الیوت ، موج ایمپالسیو یا پیش رو که همسو با روند اصلی حرکت می‌کند، همیشه 5 موج را در الگوی خود نشان می‌دهد. از طرف دیگر، امواج اصلاحی برخلاف جهت روند اصلی بازار عمل می‌کنند. الیوت در دهه 1930 از این ساختار فراکتال بازارهای مالی پرده برداشت. چند دهه بعد از او، دانشمندان توانستند فراکتال‌ها را تشخیص داده و آن‌ها را به صورت ریاضی نشان دهند. منظور از فراکتال، ساختارهای ریاضی هستند که تا بی‌نهایت و در مقیاس‌های کوچک تکرار می‌شوند. ما می‌دانیم که در بازارهای مالی، هر چیزی که بالا رود، باید یک زمانی پایین بیاید. زیرا حرکت قیمت به بالا یا پایین، همیشه با یک حرکت متضاد دنبال می‌شود. حرکت قیمت به دو بخش روند و اصلاحات تقسیم می‌شود. روندها جهت اصلی قیمت را نشان می‌دهند، در حالی که اصلاحات برخلاف جهت روند حرکت می‌کنند.

تفسیر نظریه امواج الیوت

بر اساس نظریه امواج الیوت اگر قیمت روند صعودی داشته باشد، این حرکت به صورت سه گام اصلی انجام می‌شود. پله سوم مهم‌ترین و بزرگترین پله است که بیشتر حجم معاملات در این بخش انجام می‌شود. بیشترین ظرفیت سودآوری نیز در این پله وجود دارد.

به بیان ساده‌تر، روند اصلی بازار از پنج موج اصلی تشکیل شده است. امواج 1، 3 و 5 همسو با روند اصلی بازار، و امواج 2 و 4 برخلاف آن می‌باشند. موج سوم مهم‌ترین موج در نظریه امواج الیوت است. مهم‌ترین دغدغه افرادی که از نظریه امواج الیوت برای تحلیل تکنیکال بازار سرمایه استفاده می‌کنند، تشخیص به موقع موج سوم است.

امواج ایمپالسیو

همان‌طور که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، سه مورد از زیرموج‌ها (1، 3 و 5) به سمت بالا و دو موج (2 و 4) به سمت پایین حرکت می‌کنند. به امواج 1 و 3 و 5 ایمپالسیو گفته می‌شود که در جهت روند بازار و یک درجه بزرگتر از آن حرکت می‌کنند. امواج 2 و 4 نیز موج‌های اصلاحی هستند که درخلاف جهت روند بازار حرکت می‌کنند. با توجه به اینکه موج ایمپالسیو تمایل دارد درجهت روند اصلی حرکت کند، تفسیر آن ساده‌تر است. سه قانون برای تشکیل موج، در نظریه امواج الیوت وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:

• موج 2 همیشه کمتر از 100% موج یک را برگشت می‌دهد.
• موج 4 همیشه کمتر از 100% موج 3 را اصلاح می‌کند.
• موج 3 همیشه از انتهای موج یک فراتر رفته و هیچ وقت به عنوان کوتاه‌ترین موج دیده نمی‌شود.

اگر زیرموج‌های ایمپالسیو، هر کدام 5 موج، و زیرموج‌های اصلاحی هر کدام سه موج داشته باشند. موج بزرگ اصلی به شکل نمودار زیر به نظر می‌رسد. در این حالت، زیرموج‌های ایمپالسیو هر کدام 5 موج دارند که درجهت روند بازار، یک درجه بزرگتر شده‌اند. به این نوع الگو، ساختار 5-3-5-3-5 گفته می‌شود.

امواج اصلاحی

به طور کلی، موج اصلاحی همان‌طور که در نمودار بالا می‌بینید، به عنوان یک ساختار سه موجی به تصویر کشیده می‌شود. زیرموج‌های ساختار سه موجی اصلاحی به صورت A، B و C نامگذاری می‌شود. این نامگذاری ممکن است تا حدودی گمراه‌کننده باشد، زیرا همه امواج اصلاحی دقیقاً از این ساختار سه موجی تبعیت نمی‌کنند. اگر به ساختار این موج نگاه کنید، متوجه می‌شوید که موج A و C هر دو یک درجه بالاتر از روند کلی بازار هستند (منظور از روند بازار در اینجا، روند بازار درجهت اصلاح قیمت است). به همین دلیل (درمورد این مثال کلی) آن‌ها را به عنوان امواج ایمپالسیو در نظر می‌گیریم که هر کدام پنج موج دارند. موج B درخلاف جهت روند اصلاحی بزرگتر حرکت می‌کند، بنابراین به صورت سه موجی نشان داده می‌شود. این الگو به عنوان ساختار 5-3-5 نامگذاری می‌شود.

چرخه کامل نظریه امواج الیوت

ساختار کلی چرخه کامل نظریه امواج الیوت از ترکیب یک موج ایمپالسیو و یک موج اصلاحی تشکیل شده است. این الگو به عنوان یک ساختار هشت موجی نشان داده می‌شود. پنج موج درجهت روند اصلی بازار و به دنبال آن سه موج اصلاحی در جهت روند اصلاح بازار انجام می‌شود.

نمودار بالا توالی هشت موج را نشان می‌دهد. با دقت در این نمودار متوجه می‌شوید که حرکت قیمت از ابتدا تا انتها، بالاتر از قیمت آغاز شده به پایان می‌رسد (یعنی افزایش قیمت). بازارها به طور مداوم در حال نوسان هستند و طی روند تکامل خود، به صورت صعودی و نزولی حرکت می‌کنند. الیوت متوجه شد بازار بارها و بارها ساختار 5-3 را تکرار می‌کند. این پایه و اساس نظریه امواج الیوت او بود و ساختار چرخه کامل امواج الیوت را توضیح می‌دهد. پس از یکبار پایان چرخه، این روند دوباره شروع می‌شود. پیش‌بینی می‌شود پس از پایان امواج اصلاحی، بازار یکبار دیگر پنج موج ایمپالسیو را تکرار ‌کند. البته این بدان معنا نیست که لزوماً پنج موج رو به بالا و سه موج رو به پایین باشند. در روند نزولی، الگو به سمت پایین حرکت کرده و اصلاح می‌شود. یعنی پنج موج نزولی و سه موج رو به بالا وجود خواهد داشت.

نمودار بالا این ساختار هشت موج را در یک بازار رو به کاهش نشان می‌دهد. همان‌طور که ‌می‌بینید نقطه پایان آن پایین‌تر از جایی است که شروع شده است. اگر این الگو را در نمودار دیدید، بسته به روند کلی نمودار، ممکن است انتظار ایجاد پنج موج رو به پایین دیگر را داشته باشید. البته فراموش نکنید که این فقط یک موج ساده ایمپالسیو و اصلاحی است. همه بازارها پیشرفت کرده و اصلاح می‌شوند. نظریه امواج الیوت انواع خاصی از الگوها را معرفی می‌کنند که در بازار به طور مداوم تکرار می‌شوند. در شکل زیر چرخه کامل نظریه امواج الیوت نشان داده شده است. در نظریه امواج الیوت حرکت صعودی قیمت از نقطه A تا B در قالب 5 موج متوالی انجام می‌شود که موج‌های 1 و 3و 5 همسو با روند هستند و موج‌های 2 و 4 از نوع اصلاحی و برخلاف روند عمل می‌کنند. با رسیدن به نقطه B، نمودار وارد فاز نزولی و اصلاحی می‌شود. بخش اصلاحی نیز از 3 موج اصلاحی تشکیل شده است. این توالی یک چرخه کامل الیوت را نشان می‌دهد که بارها و بارها به دنبال هم تکرار می‌شوند.

روندهای نزولی نیز به همین صورت است. با این تفاوت که 5 موج اصلی به سمت کاهش قیمت می‌روند و سپس سه موج اصلاحی حالت صعودی پیدا می‌کنند.

طبیعت فراکتال

با توجه به نمونه‌های ذکر شده، می‌بینیم که امواج الیوت ساختار تو در تو و متداخلی دارند. به طوری که هریک از امواج به نوبه خود بخشی از یک مجموعه بزرگتر امواج الیوت است. به عبارت دیگر هر چرخه خودش بخشی از یک چرخه بزرگتر است و چرخه بزرگتر نیز بخشی از یک چرخه بزرگتر از خود است و این روند تا بی‌نهایت ادامه دارد. به این ساختار متداخل که هر موج در حکم ریز موجی از امواج بالاتر است، ساختار فراکتالی امواج الیوت می‌گویند.

کلام آخر

معامله‌گرانی که از نظریه امواج الیوت در تحلیل تکنیکال خود استفاده می‌کنند معتقدند پیش‌بینی بازار به این سادگی نیز نیست. دانشمندان، بازار سرمایه را به یک درخت تشبیه کرده‌اند، اما مفهوم این تشبیه آن نیست که هر کسی بتواند به سادگی مسیر هر شاخه را پیش‌بینی کند. از نظر عملی، به کار گرفتن نظریه امواج الیوت نیز مانند سایر روش‌های تحلیل تکنیکال نیاز به آموزش و مهارت دارد. اگر تصمیم به آموزش امواج الیوت گرفته‌اید، آکادمی دکتر ژند بسته آموزش امواج الیوت به زبان ساده را تهیه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است. در پکیج آموزش امواج الیوت به طور کامل با امواج الیوت و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال آشنا خواهید شد. برای کسب اطلاعات بیشتر و تهیه این بسته آموزشی اینجا کلیک کنید.