انواع ارزش سهام در بازار سرمایه

در بازار سرمایه ایران، چهار نوع ارزش برای قیمت یک سهم وجود دارد و به انواع ارزش اسمی، ارزش دفتری، ارزش بازار و ارزش ذاتی تقسیم بندی شده است. در این مقاله می خواهیم نگاهی به انواع ارزش سهام  داشته باشیم و به معرفی هر یک از آنها بپردازیم.

معرفی انواع ارزش سهام

ارزش اسمی

 یکی از انواع ارزش سهام، ارزش اسمی نام دارد و قیمت عرضه اولیه سهام بر اساس آن انجام می ‌شود و مبلغ ارز‌ش اسمی، بر روی برگه ‌های سهام درج می‌ شود. در یک برگه سهم، کل سرمایه شرکت، تعداد سهام منتشر شده و ارزش اسمی هر یک از سهام و همچنین تعداد سهامی که سهامدار در اختیار دارد نیز درج شده است. باید توجه داشت که  ارزش اسمی اوراق قرضه و مشارکت با ارزش اسمی سهام متفاوت است که از Par Value برای اشاره به ارزش اسمی‌ اوراق قرضه و از Face Value برای ارزش اسمی‌ سهام استفاده می شود. آگاهی از ارزش اسمی‌ برای اوراق قرضه یا ابزارهای مالی با درآمد ثابت مهم است، زیرا باعث تعیین ارزش سررسید و همچنین ارزش‌ دلاری بهره‌ های پرداختی می شود.

ارزش‌ دفتری

برای محاسبه ارزش دفتری می توانیم بدین گونه عمل کنیم که در ابتدا مجموع بدهی‌ های شرکت را از مجموع دارایی ‌های آن کم نماییم که عدد به دست آمده بیانگر مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت و مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت است. اکنون این مبلغ حقوق صاحبان سهام را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می کنیم، عدد که به دست می آید بیانگر ارزش دفتری هر سهم است. علت نامگذاری این ارزش با  کلمه «دفتر» در این است که اعداد و ارقام مربوط به دارایی‌ ها و بدهی ‌های شرکت، بر اساس ارقام ثبت ‌شده در دفاتر حسابداری شرکت، مد نظر قرار گرفته و محاسبه می شوند. فرمول به دست آوردن ارزش دفتری در زیر ارائه شده است.

ارزش سرمایه سهامداران = مجموع بدهی‌ها – مجموع دارایی‌ها

ار‌زش دفتری = تعداد سهام / ارز‌ش سرمایه

ارزش بازار

 قیمتی که سهام بر اساس آن در بورس معامله می‌ شود را ارزش بازار یا قیمت معاملاتی می نامند و اگرچه که قیمت اسمی هر سهم در بورس صد تومان است، ولی مکانیزم تعیین قیمت معاملاتی سهام شرکت ها در بازار بورس بر اساس قیمت اسمی و حتی ار‌زش دفتری نمی باشد و آنچه که تعیین کننده ی  قیمت سهم در بورس است، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است.

ممکن است در شرایطی و با عملکرد مناسب یک شرکت، سرمایه ‌گذاران زیادی جذب آن شده و تقاضا برای خرید سهم آن شرکت در بورس افزایش یابد و در اینجا قیمت آن سهام با توجه به میزان تقاضای انجام شده  افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش تا چند برابر قیمت اسمی هم پیش رود  و در حالت عکس این موضوع، ممکن است شرکتی با عملکرد ضعیفی  که دارد نتواند نظر سرمایه گذاران را در جهت خرید یا نگهداری سهم مذکور و افزایش عرضه ی آن را در بورس جلب نماید که در این صورت طبیعتا با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش ‌یافته و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی  نیز برسد. بنابراین، ارزش بازاری در بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می ‌شود.

ارزش ذاتی

ارزش ذاتی سهم به معنای ارزش واقعی و منطقی سهام می باشد و بر اساس بررسی های انجام شده در تمامی ابعاد یک کسب ‌و کار، از جمله صورت ‌های مالی، پتانسیل رشد شرکت و از لحاظ بررسی دارایی ‌های مشهود و نامشهود تعیین می شود. می توان ارزش ذاتی یک سهم را این گونه تعریف کرد که، بیانگر قیمتی است که سرمایه ‌گذاران برای هر سهم قائل هستند و اگر از دید سرمایه ‌گذاران، ار‌زش‌ ذاتی یک سهم بالاتر از ار‌زش بازار آن باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود. اما اگر ارز‌ش ذاتی یک سهم کمتر از ار‌زش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه‌ گذاری نخواهد بود.

در واقع، ارزش ذاتی سهام،  بیانگر این موضوع است که یک سهام با توجه به شرایط فعلی، یعنی میزان دارایی ها و بدهی ها و سرمایه گذاری ها و انتظارات سودآوری شرکت در آینده، چه میزان ارزش دارد و  چقدر می ارزد. ارزش ذاتی  را می توان یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی دانست که تحلیلگر با کمک آن، به محاسبه ار‌زش ذاتی و مقایسه آن با ارز‌ش بازار پرداخته و  در مورد خرید، فروش یا نگهداری سهم تصمیم گیری می ‌کند.