اسیلاتور چیست؟ چطور با استفاده از اسیلاتور در معاملات خود بهتر و موثرتر عمل کنیم؟

اسیلاتور چیست؟

اسیلاتورها یا نوسان‌گرها به مجموعه‌ای از اندیکاتورها اطلاق می‌شوند که هدفشان درک و سنجش میزان هیجان خریداران و فروشندگان است. در حقیقت اسیلاتورها چیزی شبیه دماسنج هیجانات خریداران و فروشندگان فعال در سهم هستند و استفاده از اسیلاتور ما را از میزان هیجان خرید و فروش حاضر در معاملات اگاه می‌کنند. اسیلاتورها دارای دو محدوده هستند؛ اشباع خرید و اشباع فروش. در عموم اسیلاتورهای مشهور، اشباع خرید در محدوده‌ای بیش از هفتاد قرار دارد و حکایت از اوج هیجان‌زدگی در خریداران دارد، در حالی که اشباع فروش در محدوده‌ای کمتر از سی قرار گرفته است که نشانه‌ی اوج هیجان و شتاب‌زدگی در فروشندگان است. توجه داشته باشید که وقتی بازاری که با آن کار می‌کنید روندی قوی ندارد یا خنثی است، مناطق هیجان خرید و فروش به درستی نقاط ورود و خروج را به شما نشان می‌دهند. ولی در یک بازار قوی و رونددار، قرار گرفتن اسیلاتورها در مناطق اشباع خود، حکایت از قوی بودن و ادامه‌دار بودن روند فعلی دارد. بنابراین همیشه دقت داشته باشید که بازاری که در حال تحلیل آن هستید، یک بازار رونددار است یا یک بازار خنثی. اسیلاتورها به دو دسته‌ی روبانی و مرکزی تقسیم‌بندی می‌شوند. عمده سیگنال‌های اسیلاتورهای مرکزی بر مبنای خط مرکزی و سیگنال‌های اسیلاتورهای روبانی بر مبنای محدوده‌های بیش خرید و بیش فروش ایجاد می‌شوند. معمولاً استفاده از اسیلاتور می‌تواند سه نمونه سیگنال یا تحلیل عمده به معامله‌گر بدهد:

• سیگنال خرید یا فروش بر اساس خط مرکزی
• سیگنال خرید و فروش بر اساس محدوده‌ی بیش خرید و بیش فروش
• سیگنال خرید و فروش بر اساس واگرایی

خط مرکزی

بر مبنای عبور شاخص اسیلاتور از خط مرکزی می‌توان تشخیص داد که روند صعودی یا نزولی است. بدین مفهوم که اگر شاخص اسیلاتور از پایین رو به بالا حرکت کرد، سیگنال خرید یا صعود ایجاد می‌شود و اگر از بالا رو به پایین حرکت کرد و از خط مرکزی عبور کرد، سیگنال فروش یا نزول ایجاد می‌شود. در اسیلاتورهای روبانی، خط مرکزی عدد پنجاه یا نقطه‌ی میانه‌ی آن است، در حالی که در اسیلاتورهای مرکزی، خط مرکزی نقطه‌ی صفر است.

محدوده‌ی بیش خرید و بیش فروش

محدوده‌های بیش خرید و بیش فروش تنها با استفاده از اسیلاتور روبانی به وجود می‌آید. سیگنال فروش در این اسیلاتورها زمانی به وجود می‌آید که شاخص اسیلاتور از محدوده‌ی بیش خرید خارج شود. محدوده‌ی بیش خرید در بین اسیلاتورهایی که به صورت روبانی از صفر تا صد فاصله دارند، معمولاً روی عدد هفتاد یا هشتاد تعریف می‌شود. بنابراین ورود شاخص اسیلاتور به محدوده‌ی بالای هفتاد یا هشتاد، ملاک تصمیم‌گیری نیست، بلکه خروج قیمت از این محدوده، نشان‌دهنده‌ی تضعیف و به احتمال زیاد بازگشت روند است. عکس حالت خروج از محدوده‌ی بیش خرید می‌تواند در محدوده‌ی بیش فروش نیز روی دهد. بدین معنا که با ورود شاخص اسیلاتور به محدوده‌ی بیش فروش، سیگنال یا تحلیلی انجام نمی‌شود، بلکه با خروج اسیلاتور از محدوده‌ی بیست یا سی رو به بالا، صعودی بودن قیمت یا تضعیف روند نزولی تفسیر می‌شود.

واگرایی

به تناقض بین رفتار قیمت و رفتار اندیکاتور، واگرایی گفته می‌شود. واگرایی در روند صعودی در انتهای ریزموج‌های صعودی و در روند نزولی در ریزموج‌های نزولی به نمایش در می‌آید. واگرایی ابزار بسیار مفیدی برای تشخیص کاسته شدن قدرت روند یا بازگشت روند است. این ابزار معمولاً احتمال خطای کمتری نسبت به سایر استفاده‌های اندیکاتورها دارد. زمانی که انتهای ریزموج‌های صعودی قیمت در هر قله‌ی جدید، بالاتر از قله یا سقف قبلی تشکیل شوند، اما قله یا سقف مترادف و هم‌راستای اندیکاتور مانند قیمت رفتار نکند و سقف جدید هم‌راستا با سقف قبلی خودش یا پایین‌تر از آن تشکیل شود، واگرایی یا تناقض در انتهای روند صعودی ایجاد شده است که نشانه‌ای از بازگشت روند صعودی به نزولی است. در روند نزولی، زمانی که انتهای ریزموج‌های نزولی قیمت، در هر دره‌ی جدید پایین‌تر از دره یا کف قبلی تشکیل شوند، اما دره یا کف مترادف و هم‌راستای اندیکاتور مانند قیمت رفتار نکند و کف جدید هم‌راستا با کف قبلی خودش یا بالاتر از آن تشکیل شود، واگرایی یا تناقض در انتهای روند نزولی ایجاد شده است که نشانه‌ای از بازگشت روند نزولی به صعودی خواهد بود.

کاربرد و موارد استفاده از اسیلاتور

کاربرد و استفاده از اسیلاتور محدود به دوره‌های بدون روند بازار نیست، تحلیل نمودارهای قیمت در طی روندهای بازار یکی از کارکردهای ارزشمند اسیلاتورها است که اخطارهای مناسبی را در نقاط هیجانی بازار که غالباً خرید هیجانی یا اشباع خرید و فروش هیجانی یا اشباع فروش نامیده می‌شوند به معامله‌گران اعلام می‌کنند. استفاده از اسیلاتور به معامله‌گر این امکان را می‌دهد که در دوره‌های تثبیت بازار و ثبت قیمت‌ها و نیز زمانی که روندی در بازار مشاهده نمی‌شود، همچنان بتواند سود به دست آورد. استفاده از اسیلاتور می‌تواند معامله‌گر را از رو به پایان بودن جنبش یک روند، پیش از اینکه وقوع این اتفاق قطعی شود، مطلع کند. هنگامی که یک اسیلاتور به بالاترین و یا پایین‌ترین مقدار خود می‌رسد، این طور تعبیر می‌شود که حرکت فعلی قیمت، خیلی سریع و یا خیلی تند بوده و لازم است که در آن تصحیح و یا توقفی انجام شود. معامله‌گر باید مراقب باشد که وقتی اسیلاتور در پایین‌ترین وضعیت خود قرار دارد، اقدام به فروش نکند. استفاده از اسیلاتور ما را در یافتن نقاط بازگشت یاری می‌کند. اسیلاتورها هیجانات احساسی بازار را به نمایش می‌گذرانند و این امکان را فراهم می‌کنند که سطوحی را که خوشبینی و بدبینی بر آن‌ها حاکم است، بیابیم. حرفه‌ای‌ها در چنین سطوحی برعکس آماتورها رفتار می‌کنند؛ زمانی که بازار با افزایش روبرو می‌شود، معامله‌گران تازه‎کار به پا می‌خیزند و طمع بر آن‌ها حاکم می‌شود. در این هنگام است که معامله‌گران حرفه‌ای می‌فروشند. و زمانی که بازار با کاهش مواجه می‌شود و ترس بر معامله‌گران حاکم می‌شود، حرفه‌ای‌ها می‌خرند. اسیلاتورها به آن‌ها کمک می‌کنند زمان مناسب برای معاملات را پیدا کنند. وقتی معامله‌گران از سیگنال اسیلاتورها استفاده می‌کنند، برای تصمیم‌گیری باید از قضاوت شخصی خودشان استفاده کنند. اشباع خرید یک اسیلاتور هنگامی است که به سطح بالایی می‌رسد که قبلاً در آن نقطه یک سقف تشکیل داده شده است. اشباع خرید به معنای بسیار بالاست و آمادگی بازگشت از آن ناحیه به سمت پایین را نشان می‌دهد. اشباع فروش یک اسیلاتور هنگامی است که به سطح پایینی می‌رسد که قبلاً در آن نقطه یک کف تشکیل داده شده است. اشباع فروش به معنای بسیار پایین است و آمادگی بازگشت از آن ناحیه به سمت بالا را نشان می‌دهد. نواحی اشباع خرید و فروش را با قرار دادن یک خط افقی در اسیلاتور می‌توان مشخص کرد. یک معیار مناسب برای رسم این خطوط این است که ۵ ٪ از زمان تشکیل را بالای خط اشباع خرید و فروش سپری کرده باشند.

چه زمانی باید از اسیلاتورها استفاده کنیم؟

زمانی که یک اسیلاتور از خط مرکزی رسم شده بالاتر یا پایین‌تر بیاید به معامله‌گر در تشخیص نقاط سقف و کف کمک می‌کند. در معاملاتی که در فضاهای خنثی انجام می‌شود، استفاده از اسیلاتور خارق‌العاده عمل می‌کند، اما زمانی که قیمت از فضای خنثی خارج می‌شود و وارد یک روند جدید می‌شود، اسیلاتورها سیگنال‌های نابهنگام و خطرناکی تولید می‌کنند. باید دقت کرد وقتی یک روند صعودی جدید و قدرتمند شکل می‌گیرد، اسیلاتور می‌تواند برای هفته‌ها در حالت اشباع خرید باقی بماند و سیگنال‌های فروش بی‌موقع و نابهنگام صادر کند. همچنین زمانی که یک روند نزولی جدید شکل می‌گیرد، اسیلاتور می‌تواند برای هفته‌ها در حالت اشباع فروش باقی بماند و سیگنال‌های خرید بی‌موقع و نابهنگام صادر کند. یکی از معیارهای تحلیل‌گر حرفه‌ای بودن این است که چه زمانی از اسیلاتورها استفاده کنیم و چه زمانی از اندیکاتورها. اسیلاتورها مانند دیگر اندیکاتورها در زمانی که با نمودار قیمت واگرا می‌شوند بهترین سیگنال‌های معاملاتی‌شان را صادر می‌کنند. زمانی که قیمت با کاهش مواجه می‌شود و یک کف جدید شکل می‌گیرد، اما اسیلاتور از تشکیل یک کف جدید امتناع می‌ورزد یک واگرایی صعودی شکل می‌گیرد. واگرایی صعودی اغلب به پایان یک روند نزولی اشاره دارد و واگرایی نزولی اغلب در روند صعودی اتفاق می‌افتد و نشان می‌دهد که بازار به یک قله رسیده است. این واگرایی زمانی حاصل می‌شود که قیمت در روند صعودی خود به یک سقف جدید دست یابد. اما اسیلاتور همگام با قیمت یک سقف جدید شکل نمی‌دهد. برای آگاهی بیشتر و آموزش صفر تا صد استفاده از اسیلاتور در بورس می‌توانید از پکیج اندیکاتورها، اسیلاتورها و استراتژی آکادمی دکتر ژند استفاده کنید.